Ẩm thực Nhật Bản luôn được biết đến với những món ăn sang trọng, tinh tế bậc nhất thế giới và nghệ thuật trang trí độc đáo. Những món ăn của xứ sở mặt trời mọc hấp dẫn từ hương vị đến màu sắc, nhiều món ăn làm đẹp thêm nền ẩm thực của đất nước xinh đẹp này như: udon, sushi, tempura, sashimi hay mì soba...
Đặc điểm nổi bật nhất của ẩm thực Nhật Bản là sử dụng hải sản và bột mì làm nguyên liệu chính. Ẩm thực của quốc gia này luôn cân bằng, chú trọng làm nổi bật sự tinh khiết, tươi ngon tự nhiên của nguyên liệu. Chính vì vậy, mỗi món ăn đều có nét đặc trưng riêng từ màu sắc đến hương vị, không giống với bất kỳ nền ẩm thực nào trên thế giới. Hãy cùng Golden Smile Travel tham gia những chuyến du lịch Nhật Bản để khám phá những món ăn biểu tượng của đất nước xinh đẹp này qua bài viết giới thiệu ẩm thực Nhật Bản dưới đây.
1. Giới thiệu về ẩm thực Nhật Bản
Nói đến ẩm thực Nhật Bản, từ xa xưa, Nhật Bản cũng là một quốc gia trồng lúa nước, lấy nông nghiệp làm ngành phát triển chính nên cơm vẫn là nguyên liệu chính trong mỗi bữa ăn của người dân.
Tuy nhiên, tận dụng lợi thế địa lý đặc thù của các đại dương ở hai bên bờ eo biển, kết hợp cơm với hải sản, rong biển và một số thực phẩm tươi sống từ biển khác có thể nâng ẩm thực Nhật Bản lên một tầm cao mới. Đã tạo nên một món ăn nổi tiếng khắp năm châu chính là Sushi, còn được biết đến như một biểu tượng của ẩm thực Nhật Bản.
Sushi tuy là món ăn đơn giản của người dân địa phương nhưng sau khi được chăm chút cẩn thận thì sẽ đẹp mắt hơn, đồng thời món ăn này còn là sự kết hợp cân bằng giữa những nguyên liệu và chất dinh dưỡng có trong món sushi khiến sushi ngày càng nổi tiếng và được yêu thích trên toàn thế giới.
2. Những nét đặc trưng riêng trong ẩm thực Nhật Bản
Văn hóa ẩm thực Nhật Bản khó ai bì kịp với những quy tắc đã được thiết lập và thiết kế cẩn thận, hãy cùng Golden Smile Travel điểm qua một số nét độc đáo mà chỉ ẩm thực Nhật Bản mới có nhé!
2.1. Đặc trưng “Mùa nào – Thức nấy”
Để đảm bảo độ tươi ngon và dinh dưỡng cho món ăn của mình, người Nhật thường chọn những thực phẩm phù hợp với thời tiết của mùa đấy. Ngoài ra, mỗi vùng miền đất nước lại có nhiều cách chế biến khác nhau cho cùng một loại thực phẩm, tạo nên sự đa dạng về hương vị và cách chế biến, góp phần tạo nên sự đa dạng cho văn hóa ẩm thực Nhật Bản.
Ví dụ, vào mùa xuân khi hoa anh đào nở rộ, các món ăn được chế biến từ nguyên liệu tươi ngon phù hợp với khí hậu mùa xuân như cá biển sayori và sò điệp Nhật Bản được lựa chọn nhiều nhất trong văn hóa ẩm thực xứ sở hoa anh đào.
2.2. Triết lý “Tam ngũ” trong tất cả những món ăn Nhật Bản
Nếu như bạn biết đến Nhật Bản, bạn có thể thấy rằng có một triết lý nhất quán gọi là "Tam ngũ": vị, sắc và pháp. Nó được hiểu là:
- Pháp là chiên, hấp, ninh, nướng và sống
- Sắc gồm có màu đỏ, đen, trắng, xanh và vàng
- Vị: chua, cay, mặn, đắng và cả ngọt
Đặc biệt khi nấu nướng, để giữ được độ ngon tự nhiên của món ăn, người Nhật sẽ ít nêm gia vị mà sẽ sắp xếp món ăn sao cho hương vị món ăn hài hòa cả mùi vị và màu sắc.
2.3. Sự hài hòa trong thực đơn của mỗi bữa ăn
Bàn ăn là nơi chúng ta có thể thấy rõ nét tính cách của người Nhật, được bày trí rất cẩn thận, tính hòa hợp và dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn. Họ thường nghiên cứu thành phần của từng loại thực phẩm để chọn ra những món ăn mang lại lợi ích lớn nhất cho người dùng. Chẳng hạn, người lớn tuổi thường dùng nhóm thực phẩm như đậu nành và nấm… để giúp kéo dài tuổi thọ.
Từ thời Mu-ro-ma-chi, các samurai đã thiết lập 1 nguyên tắc trong ẩm thực Nhật Bản gọi là "ichi ju san sai", có nghĩa là "một món súp và ba món ăn" ăn kèm với cơm trắng. Tương truyền rằng bữa ăn này tốt cho tiêu hóa, đủ chất, ăn không gây ngán cho người thưởng thức. Bữa ăn thường được kết hợp với những nguyên liệu tốt cho sức khỏe như mè đen, rong biển và đậu nành lên men…
2.4. Thức ăn được bài trí cẩn thận theo quy trình
Để giúp mọi người được ăn ngon miệng hơn, mỗi món ăn đều có hương vị phù hợp và tránh những tình trạng những thực phẩm kỵ nhau. Không giống như cách "nhâm nhi" thức ăn của các nền văn hóa khác, trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản, những món ăn được sắp xếp theo thứ tự thiết kế sẵn.
2.5. Mỗi món ăn được mang một ý nghĩa riêng
Cũng như các món ăn của nhiều quốc gia trên thế giới, mỗi món ăn đều mang một ý nghĩa cao đẹp, như cầu chúc cho sự vĩ đại hay một nét văn hóa độc đáo được truyền từ đời này sang đời khác trong ẩm thực Nhật Bản. Các ví dụ đáng chú ý bao gồm:
- Các món ăn từ đậu phụ, đậu nành mang ý nghĩa lời chúc sức khỏe
- Rượu sake mang ý nghĩa xua đuổi tà khí, kéo dài tuổi thọ
- Món sushi cá tráp dùng để cầu mong sự thịnh vượng và sung túc
- Món tôm tượng trưng cho sự trường thọ của người già...
2.6. Phép lịch sự luôn có trên bàn ăn của người Nhật Bản
Ở hầu hết đất nước xứ sở hoa anh đào, chưa cầm vật dụng hãy lên tiếng “itadakimasu” là xin phép và cảm ơn - một nghi thức bản sắc riêng của một người để cảm ơn tất cả những người sáng tạo đã tạo ra những món ăn ngon như món ăn đó. Sau khi ăn xong, họ sẽ nói câu "gochiso sama deshita", có nghĩa là: cảm ơn vì đã cho bữa ăn ngon miệng", để thể hiện sự kính trọng và biết ơn đối với người đầu bếp đã chế biến, những nguyên liệu đã chuẩn bị ra đĩa, văn hóa ẩm thực của Nhật Bản.
Khi rót rượu hay bất kỳ loại đồ uống nào khác, người rót rượu sẽ rót rượu cho khách hoặc người khác trước khi đến lượt mình.
Cuối cùng, một nguyên tắc tối thiểu mà tất cả mọi người, không riêng gì người Nhật, phải biết đó là không gọi quá nhiều đồ ăn dẫn đến ăn quá no để thừa thức ăn. Chính vì vậy, các đầu bếp ở đây chế biến món ăn vừa miệng, miếng vừa ăn đủ cho vào miệng.
Một số lưu ý nhỏ khi kết thúc bữa ăn cơm tại quốc gia này, bạn cần để những dụng cụ ăn uống đã sử dụng như lúc đầu, nắp bát được úp lại nếu có, đũa đặt trên thanh gác hoặc trong giấy bao, đây là để chứng minh rằng bạn đã dùng bữa xong. Bên cạnh việc thể hiện sự lịch sự và lễ phép của người Nhật, trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản, nó còn giúp bạn dễ dàng được người phục vụ nhận ra bạn đã dùng xong bữa.
3. Món ăn đặc trưng của Nhật Bản
Nhật Bản nổi tiếng với những món ăn tốt cho sức khỏe, đó là lý do người già ở đây sống thọ xếp vào hàng cao trên thế giới. Trong bài viết này, hãy cùng Golden Smile Travel điểm qua loạt món ăn mang đậm nét văn hóa Nhật Bản nhưng vô cùng tốt cho sức khỏe nhé!
3.1. Sushi
Đây là món ăn nổi tiếng mà ai cũng biết. Các tờ báo, tạp chí khi giới thiệu văn hóa ẩm thực Nhật Bản đều cho rằng sushi là món ăn mà ít quốc gia nào có đủ điều kiện tự nhiên và yếu tố thuận lợi để làm nên như Nhật Bản, bởi món ăn này đòi hỏi phải có hải sản phải thật tươi ngon, nếu không sẽ bị ôi thiu. Hương vị đặc trưng của món ăn sẽ bị mất đi.
Sushi là sự kết hợp giữa cơm nấu chín và những lát mỏng của các món hải sản mới theo mùa, thậm chí có thể trộn thêm các yếu tố như trứng. Sushi trộn nước tương, wasabi và đồ chua như dưa chuột, củ cải trắng hoặc gừng hồng - một khi ăn kèm chẳng thể nào thiếu với các loại hải sản tươi sống.
3.2. Sashimi
Món này được làm toàn là đồ sống nên phải đợi đúng mùa mới ăn được món ăn phù hợp với khí hậu lúc đó. Sở dĩ có tên gọi này bởi món ăn được làm từ nguyên liệu tươi 100%, thường được dọn đầu bữa, ăn kèm đồ chua và một số loại rau sống hoặc mù tạt rất ngon, được mệnh danh là món ăn hòa hợp với thiên nhiên. Tuy nhiên, sashimi cũng là một nét nổi bật của ẩm thực Nhật Bản.
3.3. Tempura
Chính vì ngụ ý sâu xa mà món ăn sau khi chế biến còn được bài trí rất trang nhã, thu hút sự chú ý của thực khách. Một món ăn mà người Nhật rất quen thuộc, món ăn này kết hợp thực vật và hải sản tươi sống, sau đó tất cả được chiên giòn với bột mì, nóng hổi. Và tempura còn có nghĩa là trường thọ nên rất được yêu thích ở Nhật Bản.
3.4. Rượu sake
Không chỉ là một thức uống, rượu sake còn có ý nghĩa văn hóa và tôn giáo đặc biệt. Là cầu nối giữa con người với con người hay giữa con người với thần linh. Vào mùa đông, uống rượu sake có thể làm ấm cơ thể. Mùa hè uống rượu đá mát lạnh sẽ sảng khoái tinh thần.
3.5. Shabu
Shabu Shabu là món lẩu bò nguyên bản. Nước dùng có vị ngọt thanh và thường được nấu với bắp cải, rong biển và nấm Shiitake… Thực khách lần lượt nhúng những lát bò mỏng vào nước dùng đang sôi sùng sục và ăn khi nước còn tái. Chỉ làm như vậy thịt bò mới giòn và ngọt.
3.6. Sukiyaki
Các thành phần của món Sukiyaki bao gồm thịt bò Rib eye, hành tây, rau cải cúc, nấm đông cô, đậu phụ và Shirataki. Ăn kèm với những loại gia vị như rượu Mirin, đường và nước tương. Điều đặc biệt là món ăn này được chế biến tại bàn với thịt bò thái lát mỏng. Chấm sốt trứng hoặc sốt Kikkoman. Khác với Shabu-Shabu thì những lát thịt bò được thái dày hơn một chút.
3.7. Kaiseki Ryori
Bữa ăn thịnh soạn và tinh tế nhất của Nhật Bản, thường được phục vụ để chiêu đãi những vị khách đến thăm. Những món ăn đa dạng, sử dụng nguyên liệu theo mùa. Nó chủ yếu bao gồm các loại rau, cá, nấm và rong biển... Đây được xem là "linh hồn" của ẩm thực xứ sở mặt trời mọc.
3.8. Yakitori
Món ăn được chế biến từ những miếng thịt gà nhỏ, gan và rau củ xiên que được nướng trên than nóng. Đây là món ăn đường phố được ưa thích ở Nhật Bản. Nó thu hút người dân địa phương cũng như khách du lịch với sự tinh tế không thể cưỡng lại của nó.
3.9. Tonkatsu - Thịt heo chiên giòn
Ai lần đầu nếm thử món ăn Tonkatsu với thịt chiên giòn sẽ nhớ mãi không quên. Các thành phần được tẩm ướp đậm đà, tẩm vụn bánh mì và chiên giòn. Miếng thịt giòn bên ngoài, mềm ngọt bên trong khiến bạn khó lòng dứt ra được.
3.10. Các loại mì
Ở Nhật Bản có rất nhiều loại mì khác nhau, nổi tiếng nhất phải kể đến là soba, udon và ramen. Mì soba được làm từ kiều mạch và mì udon được làm từ bột mì và ăn kèm với nước hầm thịt hoặc nước sốt gia vị.
Mì Ramen được làm từ bột mì, nước tro tàu và muối. Súp mì ramen là hỗn hợp hài hòa của Dashi và Tare.
Nước dùng: Được nấu từ xương gà, bò, heo, cá khô, tảo bẹ, cá mòi, nấm Shiitake, hải sản và hành tây…
Tare: gia vị cho vào nước dùng Dashi, bao gồm: Shio, Shoyu và Miso.
3.11. Cơm cà ri Nhật Bản
Khác với món cà ri của Ấn Độ, món cà ri của Nhật có vị thanh, ngọt và không quá đậm mùi. Bạn có thể thưởng thức cơm cà ri bò nóng cùng với súp Miso thanh mát. Hoặc có thể là salad rau củ và trái cây tráng miệng.
3.12. Takoyaki
Như đã đề cập ở trên, Takoyaki là món ăn tuyệt đỉnh của Osaka. Lớp vỏ giòn bao quanh nhân bạch tuộc giòn sần sật. Rắc lên trên một ít gừng đỏ, hành tây và một ít nước sốt đặc biệt, nó rất ngon.
3.13. Natto
Natto là 1 món ăn truyền thống của xứ sở mặt trời mọc được làm từ đậu tương lên men. Mặc dù nhiều người không thích mùi vị của Natto nhưng một khi đã thử, bạn sẽ bị nghiện. Giá trị dinh dưỡng của loại món đậu tương lên men này vô cùng cao. Chứa nhiều axit amin, enzym nattokinase, vitamin K2 - những chất giúp kéo dài tuổi thọ con người. Nó có thể được ăn với cơm hoặc luộc thành súp, làm nhân Sushi cuộn hoặc nước dùng cho mì Soba.
3.14. Donburi
Từ Donburi được dùng để chỉ 1 bát cơm với các loại nguyên liệu khác nhau. Một số món Donburi phổ biến là: Gyudon (cơm bò), Tekkadon (cơm với thịt cá ngừ - Maguro) và Kaisendon (cơm hải sản sống), Katsudon (cơm với Tonkatsu), Tendon (cơm với Tempura) và Oyakodon (cơm với thịt gà và trứng).
3.15. Súp Miso
Súp Miso là 1 trong những món ăn chính trong bữa sáng của người Nhật. Được làm bằng tương miso với nước cốt cá (Dashi), rong biển wakame, đậu hũ chiên cắt nhỏ hoặc cắt lát, v.v. Tạo ra một hương vị vô cùng ngọt ngào và đậm đà.
4. Những loại bánh ngon nổi tiếng ở Nhật
4.1. Bánh Mochi
Tương tự như bánh Chưng sẽ được sử dụng trong ngày Tết ý nghĩa nhất của Việt Nam, bánh Mochi cũng là một trong những loại bánh truyền thống được thưởng thức trong dịp Tết ở đất nước xứ sở hoa anh đào. Bánh Mochi trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản có nhiều cách làm và hương vị khác nhau, như nhân đậu đỏ, nhân xoài, bánh hoa anh đào vào mùa xuân hay đặc biệt hơn là loại bánh Mochi trong suốt….
4.2. Bánh Wagashi
Là món bánh nổi tiếng thường được người Nhật dùng với trà, điều đặc biệt nhất ở những chiếc bánh làm từ bột gạo chính là hình dáng của từng chiếc bánh được nung nấu rất công phu, tỉ mỉ và đẹp mắt. Vì vậy, bánh không chỉ tuyệt vời để thưởng thức tại nhà, mà còn tuyệt vời khi làm quà tặng!
4.3. Namagashi
Namagashi là 1 loại bánh wagashi được làm từ bột mì, đậu, đường và có cả trứng. Bánh Namagashi chinh phục thực khách bởi vị ngọt nhẹ, rất phù hợp để thưởng thức cùng các buổi trà đạo. Không chỉ vậy, những chiếc bánh Namagashi còn được trang trí vô cùng bắt mắt với nhiều màu sắc, hoa lá và hình dáng khác nhau. Những màu sắc này không phải do thuốc nhuộm mà được làm từ thực vật tự nhiên nên hoàn toàn lành tính và tốt cho sức khỏe.
5. Tổng kết
Hiện nay, ẩm thực Nhật Bản ngày càng nổi tiếng và du nhập đến nhiều quốc gia trên thế giới. Tại đất nước xứ sở hoa anh đào này còn diễn ra lễ hội ẩm thực Nhật Bản, thu hút đông đảo thực khách trong và ngoài nước tham gia và khám phá nét thú vị, độc đáo trong văn hóa ẩm thực của người Nhật. Nếu có dịp đến với xứ sở mặt trời mọc, bạn đừng quên thưởng thức và cảm nhận những món ăn độc đáo của đất nước xinh tươi này nhé!
—-----------------------------
GOLDEN SMILE TRAVEL
Hotline: 19002644 - 094 200 1400
Email: hello@goldensmile.com.vn
Trụ sở chính: 34 Hoa Lan, P.2, Q.Phú Nhuận, TP.HCM
VP Du lịch: 631 Nguyễn Kiệm, P.9, Q.Phú Nhuận, TP.HCM